Het unieke geheim achter de Siska-wafels

Siska. Het blijft een magische naam die, van generatie op generatie, blijft nazinderen in de oren van groot en klein. In Knokke is Siska een instituut. En de bron van een toch wel zeer bijzonder verhaal.

Die dag hebben Louis en zijn echtgenote Fransisca vrijaf genomen. Ze verwennen zichzelf met een uitstap naar Nederland. Omdat we 1882 schrijven, is dat een kleine onderneming, ook al ligt Knokke – waar ze wonen – vlakbij de grens. Tijdens deze uitstap worden ze allebei verliefd op een schilderij. Omdat het bijzonder mooi is, ontroerend, overdonderend? Toch niet. Wat het koppel vooral boeit, en dan vooral de vrouw, is het wafelijzer met de vier harten.

Bij haar thuiskomst laat ze meteen een replica maken. Die lijkt in grote trekken op het wafelijzer dat ze in het buurland heeft gezien, maar met dit verschil dat haar exemplaar vijf harten heeft. Ze gebruikt het vaak, voornamelijk op de verjaardagen van hun vele kinderen. Het is bij een van die gelegenheden dat een Antwerpse notaris, die op bezoek is in Knokke, de wafels proeft en ze heerlijk vindt. Hij vraagt de maakster of zij er geen kan leveren voor de verjaardag van zijn eigen kinderen. Fransisca heeft er nooit aan gedacht om van haar wafels een bedrijf te maken, maar ze zegt ja. De kwaliteit van de degustatie is zo geweldig dat er zich al snel nieuwe klanten melden. Zonder dat ze het weet, heeft Fransisca de weg geplaveid voor haar nageslacht. De sereniteit waarmee dit gebeurt is opmerkelijk, want die staat haaks op de vele tegenslagen die zij in haar leven mocht ondervinden. Flashback.

Het lot van Fransisca

1860. Fransisca Fincent trouwt met François Defonseca. Ze kopen een bouwgrond in Knokke en bouwen een huis dat tegelijk ook als herberg fungeert. Het is een bescheiden optrekje, want ietwat verderop lopen kippen, schapen en koeien. Enkele jaren later, in 1872, wordt de eigendom uitgebreid met een molen. De vele activiteiten op de site slaan aan en lokken een divers publiek.

Fransisca houdt zich bezig met het bestellen van de broden, die vaak maar net uit de oven zijn gekomen, de koffies en de bieren. Zij houdt ondertussen de vijf kinderen in het oog die ze met François op de wereld heeft gezet. Maar op 28 december van dat jaar slaat het noodlot toe. Haar echtgenoot overlijdt plots, waardoor het gezin in het ongeluk wordt gestort.

Fransisca beseft dat ze niet bij de pakken mag blijven zitten als ze haar zaak wil redden. Zij vindt troost bij een molenaar, Felix Vandeputte, die haar snel een ring over de ringvinger duwt. Maar ook daar loert het onheil om de hoek. Amper twee jaar na het huwelijk, dat gezegend wordt met de geboorte van een tweeling, overlijdt Felix.

Fransisca gaat opnieuw op zoek naar een man die zowel de molen als de winkel kan doen draaien. Dat wordt Louis De Vos. Wanneer hij Fransisca leert kennen, heeft hij al veel van de wereld gezien. Voor die tijd is hij inderdaad een groot reiziger. Hij leerde achtereenvolgens de bakkersstiel en de Franse taal in Brussel, werkte als molenaar in het noorden van Frankrijk en stapte dan aan boord van een zeilboot richting USA. Niet dat hij een precies idee had wat hij aan de overkant van de Atlantische Oceaan ging zoeken. Daar zou het lot wel voor zorgen.

Tijdens die lange en bewogen overtocht hadden heel wat rijke Amerikanen last van zeeziekte. Louis, die blijkbaar met zeemansbenen was geboren, verzorgde hen en won hun sympathie. Bij zoverre dat zijn compagnons hem wilden inlijven toen ze in Amerika waren aangekomen. Louis ging op dat aanbod in en had het er helemaal naar zijn zin. Tot de drang om de Belgische kust terug te zien de bovenhand nam. Al kwam dat eigenlijk door een brief uit Knokke. Daarin las hij dat Fransisca Fincent opnieuw weduwe was geworden en haar molen een man met ervaring behoefde.

Louis aarzelde geen seconde. Hij liet zijn gastheren weten dat hij opstapte, pakte zijn rugzak en keerde terug naar België. Toen hij in Knokke aankwam, wachtte Fransisca nog altijd op haar reddende engel. Maar die is er nu.

Moeder Siska

Voor de tien kinderen die rond Louis en Fransisca stoeien, is zij vanaf nu Moeder Siska. Bij zoverre dat die bijnaam ook ingang vindt bij haar buren en haar klanten. Die worden trouwens steeds talrijker, want in het weekend kan je bij de familie De Vos over de koppen lopen. De reputatie van haar wafels, die met fijne suiker zijn bestrooid, met boter of slagroom zijn bekleed en dunner zijn dan die uit Brussel, heeft de geografische grenzen van Knokke al lang overstegen. Tien jaar lang werkt de rondborstige Vlaamse (135 kg) op reservatie.

Omdat de zaken goed draaien, openen de vijf oudste kinderen van Fransisca een etablissement: ‘Chez les enfants de Siska’. Net dan verliest ‘moeder’ haar derde man. En breekt WOI uit. Knokke wordt bezet. Moeder Siska zal het einde van de Eerste Wereldoorlog niet kunnen vieren. In september 1918 blaast ze als gevolg van de Spaanse griep haar laatste adem uit. Ze is 76 geworden.

Kort voor WOI was Marie, een van de dochters, mevrouw Petrus Dossche geworden. Het koppel had een bouwgrond gekocht in de dreef van het Zoute met de bedoeling om een derde etablissement te bouwen: ‘Marie Siska’. Daarna zou ‘Gustave Siska’ volgen en vervolgens nog een andere ‘Siska’ in Sint-Idesbald.

‘Siska’ was een van de drie pijlers, samen met het Grand Hotel van Knokke – dat 300 kamers telde – en de Compagnie du Zoute, van de ontwikkeling van het toerisme en de economie van dit mooie stukje langs de Belgische kust.

Dit elan wordt in 1940 doorbroken. De Duitsers vallen binnen bij Marie Siska en eisen haar domein op. De kinderspeeltuin die aan de herberg paalt, wordt gebruikt om materialen op te slaan. Die dienen om de bunkers in het Zwin te bouwen. Het gebouw zelf fungeert als hospitaal.

Urbain, de zoon van Marie, wordt naar Duitsland gestuurd om er in Baden-Baden in een hotel te werken. Als WOII is afgelopen, overlijdt Marie aan de gevolgen van leukemie. Maar net zoals vroeger is de aflossing ook nu verzekerd en wordt de saga verdergezet. Siska wordt nu echt een ‘instituut’ en de legendarische wafels zijn een must die alle generaties blij maken, vooral bij het vieruurtje.

Door de jaren heen waren de activiteiten van ‘Siska’ gebundeld op één enkele site, degene die door Marie werd geopend. De eerste, waar alles begon, bestaat niet meer. Daar staan nu villa’s. De andere zaken werden overgelaten en staan helemaal los van de afstammelingen van de pionier.

Maar in 2021 blijft de magie van Siska doorleven via zijn hotel en zijn beide restaurants, tuinen en terrassen, die samen goed zijn voor 1000 plaatsen! En de wafels zijn nog altijd even lekker als toen. Hun recept werd nooit op papier gezet. De mooiste geheimen zijn inderdaad degene die het beste bewaard worden.