Dit is het verhaal van een automerk dat als embleem de godin van de wijsheid en de kunsten had gekozen. De knowhow van dit merk plaatste België op de wereldkaart. Dit is het verhaal van Minerva.
Toen de auto geboren werd, volgden heel wat merken hetzelfde parcours. Net zoals bijvoorbeeld voor Skoda en Peugeot begint het verhaal van Minerva op twee wielen. Het startschot wordt gegeven wanneer de jonge Nederlandse ondernemer Sylvain De Jong in Antwerpen zijn eerste winkel opent.
Eerst op twee wielen
De core business van deze 23-jarige Amsterdammer is de verkoop van Engelse fietsen. De zaken floreren, maar daarmee is De Jong niet tevreden. Hij start zijn eigen fietsenmerk op, Mercury Cycle, en vindt ook daar het succes op zijn weg. Wanneer het merk in 1897 tot Minerva wordt omgedoopt – er is geen enkele uitleg te vinden waarom dit gebeurt, red. – draait zijn verhaal een nieuwe en beslissende richting op. We schrijven eind 19e eeuw en de hele wereld is in de ban van de nieuwe uitvinding die bekend staat als de ‘verbrandingsmotor’. Waardoor Minerva plots ook motoren voor motorfietsen gaat ontwerpen en verkopen. Het is deze motor die als springplank gaat fungeren voor de auto, want hij blijkt de favoriete mechaniek voor een resem ondernemers die zich in het auto-avontuur willen storten. Bij zoverre dat deze Belgische constructeur al snel de grootste leverancier van motoren wordt in Europa! Vreemd genoeg duurt het tot na het succes met zijn motoren vooraleer Sylvain De Jong onder licentie een Zwitserse motorfiets gaat bouwen. Want eigenlijk denkt hij al veel verder…
En daarna op vier!
Het einddoel is natuurlijk de auto. In 1902 wordt de eerste Minerva vierwieler geboren. Om die activiteit verder te ontwikkelen, richt De Jong in Londen de nv Minerva Motors Limited op en laat hij in Antwerpen een gloednieuwe fabriek bouwen. Vanaf 1904 brengt Minerva een compleet gamma uit. De verkoop draait op volle toeren en de populariteit wordt ondersteund met tal van zeges in de allereerste racecompetities. Het merk bouwt langzaam een stevige reputatie op. Het is bijzonder populair in landen die zelf heel wat lokale constructeurs hebben, zoals in Frankrijk en vooral in Engeland. Het dient gezegd dat Minerva aan de andere kant van het Kanaal een hyper getalenteerde commercieel directeur heeft zitten. Daar komen we zo meteen nog op terug.
1908 blijkt cruciaal voor Minerva. Dat jaar koopt Sylvain De Jong een exclusieve wereldlicentie voor een motor die door een Amerikaanse ingenieur is gebouwd. Deze Knightmotor heeft de eigenschap om bijzonder stil te zijn en amper trillingen te veroorzaken, wat een enorme stijlbreuk is met de motoren van toen. Zodra de initieel bijzonder luxueuze Minerva’s over deze motor beschikken, torenen zij qua comfort ruim boven de rest uit. Die kwaliteiten zorgen voor een ongezien succes in de high society. Belgische, Noorse en Zweedse koningen, industriële iconen zoals Henri Ford, internationaal vermaarde artiesten: de wereldelite kiest voor de Minerva, die soms wordt aangekleed met een carrosserie die in de fabriek zelf is gebouwd, maar vaak ook door bekende carrossiers, zoals dat toen gebruikelijk was bij gefortuneerde klanten. We kunnen het rustig stellen: de Minerva was de Rolls-Royce van toen!
Verkocht door… Rolls
Sterker nog: we kunnen rustig stellen dat Minerva, Rolls-Royce heeft geïnspireerd. Dat is ook logisch, want de commercieel directeur waarover we het eerder al hadden, is niemand minder dan… Charles Rolls. Ja, hij. Het ligt dan ook voor de hand dat de rijkwaliteiten en de zin voor detail die karakteristiek waren voor Minerva als referentie dienden bij Rolls toen hij samen met ingenieur Henry Royce zijn eigen prestigemerk oprichtte. Deze beide parels van de auto-industrie werden hierdoor ook rivalen. Dit duel draaide uit in het voordeel van de Belgische auto’, want ook al leken de kwaliteiten van de modellen van beide merken sterk op elkaar: de Minerva was altijd goedkoper.
Het succesverhaal wordt enkel onderbroken door de Eerste Wereldoorlog. De Antwerpse fabriek wordt opgeëist door Duitsland en fungeert als atelier voor het herstellen van militair materieel. Tijdens WOI vlucht De Jong naar Nederland waar hij verder zijn auto’s blijft ontwikkelen. Als de wapens zwijgen en hij naar Antwerpen terugkeert, vindt hij er een lege fabriek. Geen drama, denkt hij, want dit biedt hem de kans om nieuw en performanter gereedschap aan te kopen. Hij start de productie opnieuw op en al snel verkopen de Minerva’s weer als zoete broodjes. Omdat ze steeds luxueuzer en performanter worden, zijn het nu vooral Amerikanen die deze Belgische auto’s aanschaffen. Daarbij ook heel wat topnamen uit de filmwereld en de industrie.
Droevig einde
The sky is the limit voor Minerva, en toch… Want plots is er de Grote Depressie. In het begin van de jaren 30 stort de verkoop in elkaar. Sylvain De Jong was nochtans al gestart met investeringen in het segment van de populaire auto, maar hij was er te laat aan begonnen. De eerste auto waar hij mee uitpakte, was al gedateerd nog voor zijn lancering. In 1934 stopt dit mooie verhaal wanneer Minerva failliet wordt verklaard. Het wordt overgenomen door Mathieu Van Roggen, een andere topnaam uit de Belgische autowereld en op dat ogenblik CEO van het Luikse merk Imperia. Maar voor de Belgische Rolls is dit wel degelijk het einde. Minerva stelt zich vanaf dan tevreden met één van de activiteiten die het in de jaren 10 had opgestart: nutsvoertuigen. De oudste van onze lezers herinneren zich mogelijk nog de 4×4 Minerva die voornamelijk voor het Belgisch leger was ontworpen en ook een beetje voor de gewone markt. Maar eigenlijk was dat een Land Rover die onder licentie was gebouwd. Na Minerva ging uiteindelijk ook Imperia ten onder toen het bezweek onder de mokerslagen van de rijkere en sterkere concurrenten. In 1958 werd het definitieve faillissement uitgesproken en daarmee verdwenen de laatste echte Belgische autoconstructeurs van het toneel.
Valse hoop
In 2013 en tot eenieders verbazing stapte Minerva plots weer voor het voetlicht. Er verscheen een website op het internet waarop een adembenemende concept car is te zien. De JM Brabazon, genoemd naar de Engelse aristocraat die in het begin van de 20e eeuw races won voor Minerva, is een hypercar die wordt aangedreven door een herlaadbare hybride motor van 1200 pk. Hij heeft amper iets gemeen met de prestigieuze limo’s die de reputatie van Minerva maakten, maar waarom niet: als het merk maar opnieuw tot leven komt! Maar dat gebeurt uiteindelijk niet, want ook deze start-up overlijdt vooraleer hij geboren wordt. Zoals zoveel andere de voorbije jaren.
Zoveel is duidelijk: België bekleedde heel wat jaren een hoofdrol in de wereld van de prestigieuze auto’s. En mogelijk kijkt u vanaf nu ook met een ander oog naar de Rolls-Royce…
Comments are closed.