De Schot ‘Old’ Tom Morris was niet alleen de eerste echte golfprofessional, maar ook een kampioen met een visie. 200 jaar na zijn geboorte is zijn invloed nog altijd merkbaar op heel wat links.
Dit jaar vieren golfpuristen de 200e verjaardag van de geboorte van ‘Old’ Tom Morris. Voor de golfgeschiedenis was deze Schot een echte pionier, want de eerste echte professional in de golfsport beïnvloedde de ontwikkeling in vrijwel alle domeinen: materiaal, parcourstekening, greenkeeping, teaching, competitie. Hij was niet alleen de beste golfer uit zijn tijd, maar ook een voorloper en een visionair.
In St. Andrews, de bakermat en het Mekka van de golfsport, is hij nog altijd alomtegenwoordig. De bekendste 18 holes ter wereld – de Old Course – is trouwens naar hem genoemd, net als een van de straten in de stad. Zijn portret heeft een ereplaats in het clubhouse van de Royal & Ancient en elk jaar verdringen duizenden golffans zich bij zijn grafsteen op het kerkhof bij de kathedraal.
Eerste pro ooit
Thomas Mitchell Morris wordt geboren op 16 juni 1821 in het Schotse St. Andrews. Hij is de zoon van een wever en start op zijn 10e met golf. Hij gebruikt hiervoor wijnkurken (waarin hij nageltjes heeft geklopt) en een zelfgemaakte club. In die tijd staat golf in zijn kinderschoenen. Er zijn nog geen echte golfbanen. De duinen fungeren als fairways. De natuur en de schapen vullen de rollen in van architect en greenkeeper. Deze ‘golfbanen’ zijn trouwens voor iedereen toegankelijk. Velen komen er wandelen en de hond uitlaten zonder zich iets aan de trekken van de rondvliegende ballen.
De briljante en gemotiveerde Morris wordt al snel opgemerkt door Allan Robertson. Hij is de grote kampioen die op dat moment aan het hoofd staat van de St. Andrews Links. Hij heeft ook een klein bedrijfje dat golfstokken maakt. ‘Old’ Tom wordt zijn leerjongen en later zijn assistent. En hij ontwikkelt zich in de marge tot een uitstekend golfer. Vanaf 1840 vormen de professor en zijn leerling trouwens samen team tijdens de toernooien in ‘foursomes’. Omdat zij bijna altijd winnen, krijgen ze al snel een bijnaam: ‘The Invincibles’. Al is de spanning altijd verzekerd wanneer ze het in matchplay moeten opnemen tegen het duo Park-Dunn uit North Berwick.
Een meningsverschil over het gebruik van de nieuwe golfbal in gutta-percha, die is voorbestemd om het model met pluimen te vervangen, drijft beide mannen in 1850 uit elkaar. Tom Morris vliegt een tijdje op eigen vleugels, waarna hij in 1853 door de Prestwick Golf Club wordt ingelijfd. Hij wordt er de eerste ‘full time professional’ uit de geschiedenis.
Tot dan waren golfclubs inderdaad amper gestructureerd. Ook niet in Schotland! Prestwick innoveert met de bouw van een clubhouse en een revolutionair ‘membership’-concept. Het zijn de eerste stappen van een nieuwe wind waarin Tom Morris zo’n beetje fungeert als de CEO van de club. Hij heeft een hand in alle beslissingen, zoals de sportieve organisatie, het onderhoud van de baan en de uitrusting. Als ‘teaching pro’ zet hij ook nieuwe spelers op weg. Daarvoor krijgt hij naar verluidt een loon van 15 shilling per week.
Jong geleerd is…
Maar het is toch vooral door zijn prestaties in de grootste competities dat Tom Morris zijn plekje in de golflegende verwerft. Dankzij de geboorte van de British Open krijgt zijn golftalent inderdaad overal weerklank.
De allereerste British Open wordt op 17 oktober 1860 gespeeld op de links van Prestwick. De baan heeft op dat ogenblik 12 holes. Het toernooi loopt over één dag met 36 holes. De acht toenmalige professionals nemen er aan deel. Tom Morris wordt tweede achter Willie Park Sr. Het jaar daarop is hij evenwel de beste en hij verlengt zijn titel in 1862. Old Tom doet dat in stijl: liefst 13 slagen voorsprong op de nummer 2. Hij wint The Open nogmaals in 1864 en 1867. Bij zijn laatste titel is hij 46 jaar en 99 dagen oud. Dat maakt hem tot op heden de oudste laureaat ooit.
De erelijst van Tom Morris had er wellicht nog heel wat fraaier uitgezien als hij zijn meerdere niet had moeten erkennen in… zijn zoon! De in 1851 geboren Tom draagt dezelfde voornaam als zijn vader, maar had kennelijk nog meer talent. Vandaar dat ‘Young’ Tom Morris vaak wordt beschouwd als het allereerste golfgenie.
‘Young’ Tom is amper 13 jaar oud wanneer hij de beste pro’s van dat ogenblik het schaamrood op de wangen speelt tijdens de Schotse toernooien. Het wekt dan ook geen verbazing dat hij in 1868 zijn vader opvolgt op de erelijst van The Open. Op de 36 holes van Prestwick heeft hij drie slagen minder nodig dan zijn vader. Zo wordt ‘Young’ Tom, die 17 jaar en 156 dagen oud is, de jongste winnaar ooit. Dat record staat ook vandaag nog altijd in de boeken.
Hij was een fenomeen, want niemand had zoveel talent en excelleerde in zoveel onderdelen van het spel. Vooral zijn putten was fenomenaal. Ook in 1869 en 1870 wint hij The Open. Zijn concurrenten staan niet eens op de foto. Het reglement voorziet dat de eerste speler die drie opeenvolgende Opens wint de trofee definitief mag behouden. De lederen ‘Challenge Belt’ is dus voor hem. Omdat er geen andere trofee voorzien was en het toernooi met financiële problemen kampte, was er in 1871 geen Open. Die keert in 1872 terug met alweer een titel voor ‘Young’ Tom Morris, die er de nieuwe trofee in de handen mag houden. Het is de allereerste zilveren ‘Claret Jug’ die ook vandaag nog altijd wordt uitgereikt aan de winnaar. Met vier titels evenaart ‘Young’ er het record van ‘Old’. Enkel de Engelsman Harry Vardon, die zes keer won tussen 1896 en 1914, zal The Open vaker winnen.
Want voor ‘Young’ Tom Morris sloeg het noodlot inderdaad toe. Wanneer Margaret, zijn vrouw en de grote liefde van zijn leven, bij een miskraam het leven laat, is hij ontroostbaar. Op zijn 24e overlijdt hij op kerstavond 1875 aan de gevolgen van een hartaanval. Tot op die dag had hij nooit een golftoernooi verloren.
Echte visionair
De tragedie raakt ook ‘Old’ Tom Morris recht in het hart. Hij laat de grote competities voor wat ze zijn, maar blijft wel actief in de golfwereld. Dat lijkt ook zijn missie in de stad St. Andrews. Met zijn ervaring en zijn kennis speelt hij een doorslaggevende rol in het verfijnen van de golfregels en het bepalen van het aantal holes (dat worden er 18).
Omdat Morris ook een goed oog heeft voor de esthetiek tekent hij tal van golfbanen uit in Schotland, Ierland en Engeland. Zo ligt hij aan de basis van de links van Kingussie, Kinghorn, Kirkcaldy, Muirfield, Carnoustie, Royal County Down, Royal Dornoch, Moray, Bridge of Allan, Lahinch, Warkworth en North Devon. Hij drukt op elke baan zijn eigen stempel en levert zo een enorme bijdrage aan de sport die toen volop in de lift zat.
Daardoor is de visionaire ‘Old’ Tom Morris ergens ook de vader van het moderne greenkeeping. In St. Andrews is hij de eerste die een echte green laat bouwen op de Old Course. Hij is ook degene die aparte tees creëert. Omdat hij een meester is in het baanonderhoud introduceert hij heel wat protocollen om het gras te helpen groeien en de kwaliteit te vrijwaren van de greens en de bunkers; dit laatste door een oordeelkundig gebruik van zand. Hij benut al zijn ervaring voor het optimaliseren van golfbanen waar hij hindernissen bijbouwt in functie van de evolutie van de stokken en de ballen.
Ook vandaag geeft men zich wellicht nog altijd onvoldoende rekenschap van de enorme bijdrage tot de golfsport van dit eclectisch heerschap dat altijd voorlag op zijn tijd. Tot voor enkele weken voor zijn dood zag men zijn legendarische grijze baard nog voortdurend opduiken op de golfbanen en straalde de man nog altijd eenzelfde passie uit voor zijn sport. Zelfs zijn dood is gelinkt aan golf, want hij overlijdt na een val van de trappen in het clubhouse van de New Course op St. Andrews. Old Tom sterft op 25 mei 1908. Hij is 86 geworden.
Op zijn grafsteen, die een ereplaats heeft op het kerkhof van de stad, staat een bronzen beeld van zijn zoon ‘Young’ die nooit uit zijn hart is verdwenen. De plek is met de jaren uitgegroeid tot een pelgrimsoord voor de duizenden golfers die St. Andrews bezoeken. Net zoals de shop die hij op het einde van de 19e eeuw had geopend en nog altijd zijn naam draagt. U vindt hem in de hoofdstraat van de Heilige Stad van de Swing.
Comments are closed.