De weldaden van zeewater op de gezondheid zijn welbekend. ‘De zee spoelt de kwalen van iedereen weg’, zeiden de oude Griekse toneelschrijvers al. Laten we even teruggaan in de tijd.
Wist u dat… bijna 72% van het aardoppervlak bedekt is met zeewater? Al sinds de Oudheid worden de weldaden van de zee geprezen door Hippocrates, Plato en Euripides. Toen al genoten de Grieken en de Romeinen van de geneugten van het badritueel. De Griekse toneelschrijver Euripides liet zijn personage Iphigeneia zelfs zeggen dat ‘de zee de kwalen van iedereen wegspoelt’. En dat al in 420 v.C.
De voordelen van hydrotherapie
Het gebruik van zeebaden om de gezondheid te bevorderen binnen de geneeskunde is een recenter fenomeen. In de 16e eeuw raadde Ambroise Paré, een Franse chirurg en anatoom, zeebaden aan binnen de behandeling van trauma’s en infecties. In de 17e eeuw voerde Dr. John Floyer de eerste therapeutische proeven uit. Om zijn werk over de voordelen van hydrotherapie te ondersteunen, baseerde hij zich op heel wat historische cases van zijn voorgangers. Dit werd in 1697 samengevat in een proefschrift met de naam ‘An enquiry into the right use and abuses of the hot, cold and temperate baths in England’. Met zijn passie voor hydrotherapie publiceerde hij in 1701 vervolgens het werk ‘Psychrolousia, or the History of Cold Bathing’, waarin hij zich evenzeer baseerde op auteurs als Hippocrates, Celsus, Caelius Aurelianus en Galenus als op zijn eigen waarnemingen, en daarmee uitgroeide tot de apostel van zeewaterbaden.
In 1753 publiceerde Dr. Richard Russell de eerste moderne verhandeling over de therapeutische weldaden van zeewater op de klieren door inname en onderdompeling. In ‘De tabe glandularium sine de usa aqua marinea in morbis glandunarium dissertattio’, dat in het Engels vertaald en wijd verspreid werd als ‘On the use of sea water’, raadde hij aan om ‘zeewater te drinken, erin te baden en alles te eten uit de zee waarin haar weldaden terug te vinden zijn’. Aan de zee wonen leek hem essentieel. Zijn theorieën waren gebaseerd op de waarneming dat mensen die aan de zee woonden minder aan tuberculose leden dan mensen in het binnenland. ‘De zee doet meer dan enkel de gezondheid herstellen; ze smelt verstopte, zelfs grote en oude klieren weg. En ze bevordert het immuunsysteem’, zo legde hij uit.
In Frankrijk was Maret de eerste die wetenschappelijke verhandelingen publiceerde over de fysiologische werking van zeebaden. In 1769 publiceerde deze chirurg van de Geneeskundefaculteit van Montpellier een proefschrift dat brak met het bestaande empirisme ‘Over de werking en het gebruik van zeebaden’, waarin hij streefde naar een ‘herinvoering van het gebruik van zeewater, omdat de mensen het nodig hebben binnen verschillende omstandigheden van hun leven’.
In 1812 verdedigde Dr. Louis-Aimé Le François, een arts uit Dieppe en oud-leerling van het Hospice de l’Humanité van Rouen, in Parijs zijn thesis over de effecten van de zee, met als titel: ‘Een medische blik op het uitwendig en inwendig gebruik van zeewater’. Hij wilde aantonen dat ‘hygiëne, dat onderdeel van de geneeskunde dat tot doel heeft de gezondheid te bewaren door ziekten te voorkomen, veel baat kan hebben bij zeebaden’.
In Engeland richtte John Latham in 1790 het eerste zeehospitaal op. In Italië opende in 1841 Viarregio, een centrum voor kinderen die aan scrofulose lijden.
Het zeesanatorium
Pas in 1860 maakte in Frankrijk de voorloper van het waterrevalidatiecentrum zijn opwachting: het zeesanatorium. In 1861 opende de K Petit Berck zijn deuren. Het was het eerste zeeziekenhuis in Berck-sur-mer, opgericht door Dr. Lhoste uit Saint-Malo en Dr. Perrochaud uit Montreuil-sur-mer.
Het woord ‘thalassotherapie’ werd in 1865 uitgevonden door Dr. Joseph Labonnardière. Hij kwam op het idee twee Griekse woorden te combineren om de weldaden van zeewaterbaden te benadrukken: Thalassa, oftewel ‘zee’, en Therapeia, dat ‘verzorging’ of ‘behandeling’ betekent.
Het was ook in de 19e eeuw dat het idee opkwam om zeewater te drinken. René Quinton, een Franse naturalist, fysioloog en bioloog, werd wereldwijd bekend dankzij zijn werk over zeewater en zijn ‘wet van de natuurlijke standvastigheid’. Volgens die wet hebben ‘dieren, die ontstonden als cellen in de zee, gedurende hun volledige evolutie steeds die cellen behouden waaruit zeeorganismen bestaan’. Ook zijn wet over de mariene standvastigheid, die bepaalt dat er geen verschil is tussen de samenstelling van bloedplasma en zeeplasma (oftewel isotoon zeewater) bracht de kennis over het domein verder in een stroomversnelling.
René Quinton en het zeeplasma
René Quinton was de eerste die de voordelen van zeeplasma bestudeerde. Zeeplasma is eenvoudigweg zeewater dat onttrokken wordt op een diepte van tussen de 10 en 30 m. Vervolgens wordt het gefilterd en koud gesteriliseerd om onzuiverheden en eventuele levende organismen te verwijderen.
René Quinton begon met in-vitro-experimenten op de witte bloedcel, ‘dé getuige bij uitstek van de leefomgeving van een organisme’, die overleeft in zeewater en niet in een kunstmatige omgeving. Maar zijn meest toonaangevende experimenten waren die die hij in-vivo op honden uitvoerde.
Zo verving hij in 1897 bloedplasma door zeeplasma in een levend organisme, in dit geval bij een oude hond van 10 jaar die in slechte gezondheid verkeerde. Gedurende de eerste vier dagen overleefde de hond het experiment amper, maar vanaf de vijfde dag begon het veel beter te gaan en zat hij opnieuw boordevol leven. Hij leefde nog vijf jaar voor hij werd doodgereden door een auto.
In 1900 redde René Quinton dankzij deze techniek duizenden kinderen van een cholera-epidemie. Op basis van zijn waarneming opende hij in 1907 in Frankrijk zeeapotheken waar bijna 100.000 injecties met zeeplasma werden uitgevoerd. Zijn methode verspreidde zich al snel over de rest van de wereld, waarbij zijn serum dienstdeed als immuunbescherming tegen alle microben. In elke grote Franse stad opende een zeeapotheek de deuren. Het succes van het concept aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog was zo spectaculair dat de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken overwoog om injecties met zeewater verplicht te maken, zoals later het geval werd voor vaccinaties. Door de voordelen van zeewater op de gezondheid van de mens aan te tonen, droeg René Quinton bij aan de uitroeiing van ziekte-epidemieën aan het begin van de 20e eeuw (cholera, gastro-intestinale infecties, enz.). Dankzij hem kregen we zicht op de therapeutische deugden van zeewater, dat al haar sporenelementen doorgeeft aan het lichaam om infecties te bestrijden.
‘We zijn een echt levend zeeaquarium. Onze organische omgeving (de vloeistoffen waarin onze cellen baden) is in osmose met die van de zee: zeewater is in balans met elk piepklein onderdeel van ons lichaam’, zo schreef hij.
Stimulatie van het immuunsysteem
Recenter kon Prof. José Miguel Sempere, een immunologisch onderzoeker aan de Universiteit van Alicante in Spanje, de impact van zeewater op het immuunsysteem aantonen door middel van in-vitro- en in-vivo-experimenten.
Hoe kunnen we het effect van zeewater op het immuunsysteem begrijpen? De basis van zijn onderzoek is dat zeewater veel mineralen bevat met een antioxiderende en immunomodulerende werking, zoals selenium, silicium en zink. Heel wat van deze mineralen, die zoals natrium en chloor in aanzienlijke hoeveelheden aanwezig zijn in zeewater, zijn essentieel voor het normaal functioneren van alle lichaamscellen, inclusief die cellen die betrokken zijn bij de immuunrespons. Andere mineralen, zoals calcium en magnesium, die dan wel iets minder overvloedig aanwezig zijn dan de voorgaande in zeewater, zijn eveneens nauw betrokken bij de meeste mechanismen die het immuunsysteem doorgaans gebruikt om zichzelf te verdedigen of in balans te houden.
Prof. Sempere heeft getracht om de immunomodulerende werking van het zeeplasma van Quinton na te gaan bij gezonde mensen, zowel in-vitro als in-vivo.
Voor de in-vitrostudie werden mononucleaire witte bloedcellen (lymfocyten en monocyten) gekweekt in verschillende omgevingen. RPMI, de referentie binnen de celkweekomgevingen, leidde tot proliferatie en aggregatie van mononucleaire cellen – niets abnormaals. Verrassender was dat binnen het isotoon zeewater van Quinton de mononucleaire cellen zich ook begonnen te vermenigvuldigen, in tegenstelling tot bij fysiologisch serum. De proliferatie van immuuncellen in zeewater zonder enige stimulerende stof was zelfs groter dan hun proliferatie binnen de ideale kweekomgeving, wat suggereert dat zeewater de proliferatie van immuuncellen activeert.
Ook rode bloedcellen reageren op zeewater. Als volbloed in een kweekomgeving wordt gebracht met fysiologisch water of RPMI overleven de rode bloedcellen amper 24 tot 48 uur voordat ze afsterven, waarbij ze hun hemoglobine vrijgeven binnen de kweekomgeving. In het isotoon zeewater van Quinton blijven ze echter probleemloos intact gedurende 4 tot 6 dagen.
Voor de in-vivo studie kregen gezonde studenten 6 ampullen hypertonisch zeewater van Quinton te drinken (2 ampullen om de 2 uur). Er werden bloedmonsters genomen voor (8 uur) en na de inname van de ampullen (14 uur). Daarbij werd het aantal witte bloedcellen geobserveerd en bestudeerd.
De studies hebben aangetoond dat zeewater de bloedcellen helpt om hun morfologie en levensvatbaarheid te behouden, maar ook dat ze dankzij zeewater actief kunnen worden. Deze resultaten creëren perspectief voor het gebruik van het zeewater van Quinton om organen te bewaren of om ziektes te behandelen. De goede tolerantie en immunomodulerende werking van Quinton’s zeewateroplossing maken het tot een ideaal product om in-vitro en in-vivo te testen op verschillende pathologieën (infecties, allergieën, auto-immuunziektes, neurodegeneratieve aandoeningen,…) waarbij een gewijzigde immuniteit een belangrijke rol speelt binnen de pathogenese.
De moderne thalasso
Vandaag de dag wordt de moderne thalassotherapie gedefinieerd als het gebruik van de bronnen en voordelen van zeewater, het zeeklimaat en zeewier op een bevoorrechte plaats. Deze worden ingezet voor hun genezende of preventieve werking om het musculoskeletale systeem te verlichten, maar ook binnen het kader van welzijn en fitness. Dankzij thalassotherapie kunnen de verschillende functies van het lichaam behandeld worden op het diepste niveau.
De doeltreffendheid van de therapie zit hem in vier punten: kracht, rijkdom, verscheidenheid en duur. De rijkdom is die van de rijkdommen van de zee, terwijl de kracht ligt in de behandelingsprotocollen die ontwikkeld werden voor maximale doeltreffendheid. Thalassotherapie is dus onlosmakelijk verbonden met haar drie natuurlijke hulpbronnen: zeewater, het klimaat en algen.
In combinatie met fysiotherapie heeft het tot doel om de ontwikkeling van bepaalde ziekten van het musculoskeletale systeem te vertragen of te stoppen en de pijn ervan te verlichten of weg te nemen.
Met het oog op preventie creëert thalassotherapie ook een blijvende toestand van welzijn dankzij de combinatie van hydrotherapie, schoonheidsbehandelingen en adviezen over levensstijl en lichaamsverzorging. De Thermes Marins van Saint-Malo, in Bretagne, is één van de bekendste internationale referenties binnen de sector.
Infos : www.thalasso-saintmalo.com
Comments are closed.