Van primitief uniseks onderkledingstuk tot het hart van de mannengarderobe. Een evolutie die zich beweegt tussen overdaad en discretie. Of hoe het hemd de weg toont…
Hoewel het nog in elk woordenboek staat, is het spreekwoord ‘Geen hemd aan het lijf hebben’ helemaal gedateerd, want toon ons één man die het niet leuk vindt om een perfect gesneden overhemd aan te trekken! Het ideale kledingstuk voor elke gelegenheid is vandaag hét onmisbare item in elke mannengarderobe, en dan vooral tijdens de feesten. Toch was het hemd niet altijd een must-have. Getuige daarvan de vele interpretaties door de eeuwen heen…
Unieke tuniek
Het oudste spoor naar het hemd gaat terug naar de derde eeuw v.C. in Egypte. Het elegante linnen kledingstuk is met zijn schouders, mouwen en hals de voorloper van de Romeinse tuniek. Als voorvader van het hedendaagse hemd was de tuniek een uniseks onderkledingstuk voor onder de toga. Tijdens het keizerrijk werd het zowel gedragen door slaven als door senatoren. Zij trokken er meerdere over elkaar aan afhankelijk van het weer.
Verborgen camisia
De simpele stoffen ‘T’ veranderde weinig door de eeuwen heen. De witte versie zonder versieringen werd ook tijdens de Middeleeuwen gedragen. Als nacht- of onderhemd bleef de ‘camisia’ meestal verstopt, hoewel deze wel in meerdere stoffen werd uitgebracht, zoals katoen en wol. De kwaliteit van de stof hing af van de sociale klasse, net als de zichtbaarheid. De laagste klassen, zoals bescheiden boeren en gevangenen, toonden een stukje hemd; een trend die zich doorzette tijdens de vele ontdekkingsreizen van die tijd. Hemden werden over het hoofd aangetrokken en kregen pas op het einde van de 19de eeuw een knoopsluiting. Dankzij het lange onderhemd, het middeleeuwse overkleed en de surcoat kreeg het ‘moderne’ hemd langzaam vorm.
Volwaardig kledingstuk
Het was pas in de 15de eeuw dat het hemd een echt mannenkledingstuk werd. De evolutie van de weef- en verftechnieken leidde tot een bloeiende textielindustrie, vooral in Vlaanderen. Het hemd is voorzien van een kraag en wordt omarmd door de aristocratie. Zijde, borduursels, kant en plooi- en molensteenkragen bezorgen het hemd een stevig vleugje overdaad.
Wit en blauw
Eenmaal geëmancipeerd kan het hemd zich alles veroorloven, waarbij zijn statuut als onderscheidend sociaal element enkel versterkt. Tijdens de 18de eeuw komt er dan ook een diepe split tussen witte boorden en blauwe boorden. In de minder steriele wereld dan die van nu vragen witte hemden automatisch meer wasbeurten en dus voldoende exemplaren. Alleen de rijken kunnen zich zo’n garderobe veroorloven. De blauwe boorden daarentegen zijn het kenmerk van de arbeidersklasse. Ondanks de evolutie van de werkverdeling en het idee van sociale klassen zijn die uitdrukkingen nog altijd niet uitgestorven en blijft het hemd een sterk symbool door de eeuwen heen. Kraag, snit, stof, kleur en maat zijn vandaag enkel nog een kwestie van keuze en trends. Het hemd gaat nog een lange toekomst tegemoet als centraal element van de mannengarderobe.
Comments are closed.