« My name is Bond, James Bond ! »

James Bond wordt binnenkort 60, want in 1962 verscheen hij voor het eerst op het scherm. Maar dat is natuurlijk theorie, want geheimagent 007 blijft eeuwig jong en hij bewijst dat ook met: ‘No Time to Die’. Dat de saga binnenkort aan zijn 25^e opus toe is, maakt duidelijk hoe tijdloos Bond is én hoe rendabel. Een terugblik op een feilloos parcours van de meest mythische superheld ter wereld die luistert naar de naam Bond, James Bond.

De man die van vogels hield

Ian Fleming – zelf een gepassioneerd vogelliefhebber – kwam op het idee voor de naam van zijn superheld met een boek dat werd geschreven door James Bond, een ornitholoog uit Philadelphia. En zo werd ene James Bond plots de hoofdrolspeler in een roman met als titel Casino Royale. We schrijven 1952 en de in het Londense Mayfair geboren romanschrijver staat er niet bij stil dat hij een geheimagent heeft bedacht die 10 jaar later zal zijn uitgegroeid tot de onfeilbare held waarmee de hele wereld – of toch bijna – zich identificeert. Er rollen in totaal een tiental romans en novellen uit de pen van deze voormalige journalist en inlichtingenofficier van de Royal Navy. Deze worden tot aan zijn dood in twee bundels verenigd. Veertien titels uit de saga vormen de inspiratie voor evenveel films.

Te laat voor Goldfinger

Ian Fleming zal slechts kort kunnen genieten van het succes dat zijn held op de grote schermen te beurt valt. Na een bescheiden en al bij al weinig succesvol debuut in de USA zet James Bond zijn eerste stappen in Technicolor en mono-geluid begin oktober 1962. De productie is een samenwerking van de Canadees Harry Saltzman en Albert R. Broccoli, een New Yorker met Italiaanse roots. Het krappe budget zorgt ervoor dat er te weinig geld is om Cary Grant in te huren: de acteur die geknipt lijkt voor de rol van His Majesty’s Secret Agent. Bovendien vindt Grant zichzelf daar op z’n 58^e ook te oud voor. Fleming beveelt dan maar een veel jongere acteur aan, net zoals hij een Londenaar uit de wijk Stockwell en bekend van rollen in Ivanhoe en The Saint. Maar Roger Moore is dankzij deze laatste reeks een echte ‘star’ geworden van het kleine scherm en zijn contract verbiedt hem om de eerste James Bond te worden. Uiteindelijk gaat de rol naar een vrijwel onbekende Schotse figurant die door Fleming wordt gebrandmerkt als ‘te groot en te gespierd’: Sean Connery…

Gerekruteerd uit The Third Man

Dr. No is de eerste internationale voltreffer waarvan de verhaallijn – de jacht op een gevaarlijke psychopaat die de wereld bedreigt – in alle episodes zal terugkeren, ook deze die zijn ontleend aan de ‘originele’ scenario’s. Ian Fleming overlijdt in augustus 1964 en kan dus niet genieten van de triomf van Goldfinger, de opvolger van de excellente From Russia With Love (1963). Deze derde prent, waarvoor regisseur Terence Young bedankte ten voordele van Guy Hamilton (de assistent van Carol Reed en ‘double’ van Orson Welles in The Third Man), maakt ophef dankzij de schitterende soundtrack van John Barry met een hit voor Shirley Bassey, en de geweldige Aston Martin DB5 die door Q is geüpgraded en steeds belangrijker wordt in het verhaal. Idem dito voor Miss Moneypenny en M, de boss, gespeeld door Bernard Lee, nog zo’n man die werd opgevist uit The Third Man.

Sean Connery IS James Bond

De ‘Bond world’ draait nu op volle toeren. Sean Connery heeft zijn geloofwaardigheid afgedwongen en gaat ook steeds natuurlijker acteren. Goldfinger wint zelfs de Oscar voor de beste geluidsmontage, een British Academy Film Award voor de artistieke leiding, een Grammy voor John Barry en een Laurel voor de Duitser Gerd Fröbe die, for the record, samen met zijn toekomstige beul een van de ‘52 internationale sterren’ was in The Longest Day. Ook de girls verdringen zich rond agent 007 wiens uitrusting almaar gesofistikeerder wordt en dat geldt ook voor zijn gadgets…

Te ongeduldig

Na Thunderball, waarin Young voor het laatst de regie in handen neemt, en You Only Live Twice getekend door Lewis Gilbert, heeft Sean Connery er genoeg van. Hij wil zijn acteertalent verder uitdragen en is het beu om alleen maar in de smoking van James Bond te kruipen. De producers aanvaarden zijn ontslag en kiezen tot eenieders verrassing voor een Australische mannequin die enkel bekend is van een reclamefilmpje waarin hij als uithangbord fungeert van een chocolademerk. Maar na een cursus… dictie is de overstap een feit en dus maakt de wereld kennis met de 29-jarige George Lazenby. Hoewel hij de uitdaging aardig invult, scoort In Her Majesty’s Secret Service minder goed dan zijn voorgangers. Te romantisch wellicht en bovendien is er de tragische dood van de enige mevrouw Bond (gespeeld door Diana Rigg, de tweede assistente van Patrick McNee in The Avengers). Daarmee wordt afbreuk gedaan aan de traditie van het happy end. Lazenby laat zich leiden door het advies van zijn manager die er zeker van is dat Bond geen toekomst meer heeft en gooit de handdoek. Hij wordt op die manier de ‘Pete Best van de saga’, en zijn mentor de talentscout van Decca die The Beatles maar niks vond…

Eindelijk… Roger Moore!

Sean Connery aanvaardt het voorstel om terug in de huid van Bond te kruipen, maar slechts voor één film (*): Diamonds Are Forever. Die prent betekent ook de terugkeer van Guy Hamilton die opnieuw hot is na het succes van Battle of Britain. Hij regisseert Live and Let Die en The Man with the Golden Gun met Roger Moore. Eindelijk, zo zucht wellicht ook Ian Fleming vanuit het schrijverparadijs. Nu hij verlost is van The Saint en gesommeerd wordt om uit The Persuadors te stappen – dat meteen helemaal uitdooft – maakt de sympathieke acteur de geheimagent een beetje onbeschaamder en dubbelzinniger. Die metamorfose bereikt zijn hoogtepunt in The Spy who Loved Me, een film door Lewis Gilbert met alweer een ‘grote slechterik’. Die rol wordt ingevuld door Curd Jurgens, met naast hem een knappe Russische geheimagente gespeeld door Barbara Bach – nog altijd de echtgenote van Ringo Starr, de ouderdomsdeken van The Beatles die op 7 juli ek. zijn 80^e verjaardag viert – een beeldschone tegenstander met Caroline Munro (waarover Bond zegt: ‘What handscome craft – such lovely lines’) en verder natuurlijk ook de reus Richard Kiel. Een andere blikvanger is de Lotus Esprit die zich tot een duikboot laat transformeren. Schitterende decors, gags en gadgets, de opwindende titelsong door Carly Simon en de fotografie van Claude Renoir, de neef van de regisseur van La Grande Illusion en dus ook de achterneef van impressionist August: deze 10^e productie, die uit 1977 dateert, is en blijft wellicht de beste Bond ooit.

Einde van de gouden tijden?

Het tijdperk Moore luidt meteen ook het gouden tijdperk in van de Bondfilms waarvoor er geen budgettaire beperkingen lijken te zijn. Getuige daarvan Moonraker, dat een parodie is op Star Wars, met een finale waarin enkele astronauten elkaar op een furieuze manier te lijf gaan, en na Diamonds are Forever een derde titelsong voor Shirley Bassey. De superheld keert terug naar de aarde met For Your Eyes Only en kijkt daar in de ogen van Carole Bouquet aan het stuur van een gele 2PK. Het exotische in Octopussy laat niet echt vermoeden dat Roger Moore zijn zwanenzang zal vieren in A View to a Kill, een prent met sterke rollen voor Christopher Walken (The Deer Hunter) en Grace Jones als een ‘gebodybuilde’ huurdoder. Maar toch wordt dit de 7^e en meteen ook de laatste Bond voor Moore en voor Lois Maxwell, die niettemin zal bijblijven als de enige en enige Moneypenny.

Barry stapt op

Met de introductie van de Welshman en ‘Shakepeariaanse’ Timothy Dalton in 1987 zoekt de saga even het pad van de onzekerheid op. Ook in de marge wordt een bladzijde omgedraaid, want componist John Barry, die sinds het begin aan boord was, stapt op. Een ruzie met de Noorse band A-Ha is de druppel die bij hem de emmer doet overlopen. The Living Daylights en License to Kill zijn allerminst grote successen en na het annuleren van de aangekondigde Licence Renewed valt ook voor regisseur John Glen en scenarist Richard Maibaum het doek. Daarna dient meer dan vijf jaar gewacht om de comeback van James Bond te begroeten. Dit gebeurt met Pierce Brosnan die kampte met hetzelfde probleem als Roger Moore – de man die hij had moeten opvolgen. Brosnan had inderdaad een exclusiviteitscontract ondertekend voor de serie Remington Steele.

Brosnan à la Moore

Voor de camera van de Nieuw-Zeelander Martin Campbell kruipt de… Ierse acteur min of meer in de huid van Roger Moore. GoldenEye, Tomorrow Never Dies en The World Is Not Enough (met Sophie Marceau) vormen de inleiding tot de 20e prent: Die Another Day, met de titelsong door Madonna. Hale Berry kruipt in de oude bikini van Ursula Andress en het werk van de Nieuw-Zeelander Lee Tamahori (met… Maori-roots) is briljant met een vleugje nostalgie. Het is op het ogenblik dat Brosnan dus echt… Bond wordt dat Daniel Craig in 2006 zijn smoking overneemt. Hij wordt zo de eerste… blonde Bond, en een geheimagent wiens stijl en trekken vooraf doen denken aan de opgedoekte KGB!

Daniel Craig: sterk & B(l)ond

Met opnieuw Campbell aan de regie keert James Bond terug naar zijn roots: die van de onverbiddelijke doder. Casino Royale laat de parodiespecial uit 1967 (met David Niven, Peter Sellers en… Woody Allen) helemaal vergeten. Sterker: we duiken in donkere periode vol sinistere kwellingen die helemaal mee zijn met de tijd en waar, net zoals in de Batmanfilms van Nolan, de humor ver te zoeken is. Na een fletse Quantum of Solace scoort het Craig-tijdperk een gigantische commerciële voltreffer met Skyfall van Sam Mendes. Een film die een Oscar waard is en de Golden Globe voor de titelsong voor de opwindende Adele, met een melodie die herinneringen oproept aan Diamonds Are Forever! We vinden ook de DB5 terug die door Brosnan al stiekem van onder het stof werd gehaald, en dan verdwijnt zoals Judy Dench, de M die met brio de overstap van de ‘reboot’ had verzekerd.

Spectrum van een nieuwe start

Na Spectre en de introductie van Ralph Fiennes als ‘boss’ wordt het spanningsveld rond de 25^e James Bond helemaal opgebouwd rond Daniel Craig. Hoewel de Engelsman uit Chester pas 51 is, aarzelde hij lang om voor de 5^e keer in de huid van Bond te stappen. Het is hoe dan ook zijn laatste, klinkt het. Léa Seydoux speelt opnieuw de assistente van de onsterfelijke geheimagent. Ook present: de Weense acteur Christoph Waltz als Blofeld, verscheidene Aston Martins (waarbij de nieuwe Valhalla met centraal gemonteerde motor), en vooral – en dat is zonder meer revolutionair! – de mogelijk allereerste… vrouwelijke Bond! Zo wordt het stamnummer 007 ook gedragen door Lashana Lynch, een actrice met Jamaïcaanse roots, die als Captain Marvel in de Bondwereld wordt gedropt. Een verrassing, want over de opvolging van Craig circuleren al jaren heel wat geruchten: een ‘zwarte’ Bond, een hypergetalenteerde jongeman en… een vrouw. Eén ding is zeker: met de vele verrassingen die No Time To Die in petto heeft, kijkt iedereen er nu al reikhalzend naar uit!

Omega: het horloge van 007

Terwijl James Bond de ‘veroveringen’ opstapelt, is hij tegelijk ook bijzonder trouw aan zijn prestigieuze leveranciers. Getuige daarvan zijn collectie Omega-horloges die hij sinds GoldenEye onveranderlijk rond de pols heeft zitten. Een partnerschap dat een 9^e episode krijgt met No Time To Die en zich daardoor uitstrekt over een kwarteeuw!

Elke film heeft een exclusief horloge, met modellen die qua stijl en robuustheid perfect aansluiten bij het imago van de held van Ian Fleming. Zij zijn dan ook elk uitgegroeid tot echte verzamelstukken. Met de nieuwe Seamaster Diver 300M 007 Edition worden de grenzen van het raffinement achter het legendarisch militair design – dat vaak gekopieerd werd, maar nooit overtroffen – alweer verlegd. Net zoals James Bond dit doet. Dit nieuwe model waarvan welgeteld 7007 exemplaren werden gebouwd, is nu al een musthave.